Dlaczego w Hiszpanii nie ma „normalnej” policji?
Czy to będąc na wakacjach w
Hiszpanii, czy też mieszkając w niej na stałe, nie sposób nie zauważyć, że
służby porządkowe są tutaj wyjątkowo... zróżnicowane.
Nietrudno natknąć się na
oznakowane samochody Policia Nacional,
Guardia Civil, Policia Local, Guardia Urbana, Mozos de Escuadra (Mossos d'Esquadra), Ertzaintza,
Policia Foral...
Przy takiej mnogości służb
mundurowych można się pogubić kto jest za co odpowiedzialny i do kogo w jakiej
sprawie możemy się zwrócić!
Złożoność systemu służb
bezpieczeństwa działających na terenie Hiszpanii jest wypadkową zdecentralizowanego systemu
władzy państwowej. Dawniej istniały dwie formacje o zasięgu krajowym (Policia
Nacional i Guardia Civil) i jedno o zasięgu lokalnym (Policia Local). W wyniku
polityki ustępstw rządu wobec nacjonalistycznych dążeń Wspólnot Autonomicznych,
zostały stworzone oddziały policji autonomicznych, którym z biegiem czasu
powierzano coraz większy zakres obowiązków i uprawnień.
Funkcje konkretnej formacji
zależą od kompetencji nadanych jej przez państwo na danym obszarze. Oznacza to,
iż za niektóre sprawy w zależności od Wspólnoty Autonomicznej może odpowiadać
inna jednostka.
Ze względu na zasięg terytorialny
podział wygląda następująco:
Policja o zasięgu krajowym –Policia Nacional i Guardia Civil.
Główną funkcją obu formacji jest
ochrona bezpieczeństwa obywateli, dbanie o zachowanie porządku publicznego oraz wypełnianie zadań powierzonych im na wyłączność przez rząd centralny Hiszpanii.
Zajmują się zwalczaniem przestępczości (również tej zorganizowanej), oraz polityką
antynarkotykową.
Cuerpo Nacional de Policia (w skrócie Policia Nacional) - podlega
Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Operuje głównie na terenie miast. Odpowiada
między innymi za:
- wydawanie dowodów osobistych i
paszportów,
- legalizacją pobytu imigrantów,
wydawanie pozwoleń na pobyt, dokumentów N.I.E. itp.
Guardia Civil (Żandarmeria wojskowa) - podlega Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Operuje
głównie w mniejszych miastach i terenach wiejskich. Odpowiada między innymi za:
- wydawanie pozwoleń na broń i
użycie ładunków wybuchowych
- ochronę środowiska
przyrodniczego (przeciwdziałanie zagrożeniom),
- kontrole towarów podlegających
specjalnemu opodatkowaniu (napoje alkoholowe, tytoń), walka z przemytem,
- kontrole drogowe, w tym również
zabezpieczanie miejsc i badanie przyczyn wypadków w ruchu lądowym (w niektórych
Wspólnotach Autonomicznych np. w Katalonii czy Kraju Basków czynności drogowe
wykonuje policja o zasięgu regionalnym).
Policja o zasięgu
regionalnym – Policia Autonómica - funkcjonująca na terenie konkretnej
Wspólnoty Autonomicznej. W zależności od miejsca występowania przyjmuje różne
nazwy i tak na terytorium Wspólnoty
Autonomicznej Katalonii mamy Mozos de Escuadra (Mossos d'Esquadra), w Kraju
Basków - Ertzaintza, w Wspólnocie Autonomicznej Nawarry - Policia Foral.
Kompetencje Policia Autonómica zależą od Wspólnoty Autonomicznej i warunków,
które zostały wynegocjowane z rządem centralnym. Np. w Katalonii Mozos de Escuadra
przejęły większość funkcji Guardii Civil- ochronę bezpieczeństwa ludności oraz
nadzór nad ruchem drogowym.
Policja o zasięgu lokalnym (Policia Local, Policia
Municipal, Guardia Urbana), działa na terenie konkretnego miasta bądź
miejscowości i jest jednostką pomocniczą dla służb wymienionych powyżej.
Funkcjonariusze zatrudniani są przez samorządy lokalne. Oprócz czynności
związanych z utrzymaniem porządku publicznego zajmują się również:
- kontrolami na drogach
wewnętrznych danej miejscowości (w tym wystawianiem mandatów za parkowanie),
- przeprowadzaniem kontroli
pozwoleń na budowę,
- sprawdzaniem lokali pod kątem spełnienia
wymaganych norm i przepisów bezpieczeństwa dla prowadzenia działalności
gospodarczej, i
-ogólnie pojętymi mniejszymi
wykroczeniami.
Powyższa charakterystyka nie oddaje
złożoności kompetencji poszczególnych służb.
Często funkcje poszczególnych
jednostek zachodzą na siebie bądź są ściśle ze sobą połączone i tak np. Guardia
Civil odpowiada za ochronę granic morskich przed nielegalnymi imigrantami, natomiast gdy imigranci
znajdą się już na terenie Hiszpanii kompetencje sprawdzenia ich statusu,
decyzji o ekstradycji, udzielenia pozwolenia na pobyt, azylu badź deportacji-
należy już do Policia Nacional.
Pamiętajcie, jeśli dzieje się coś złego, a nie wiecie gdzie dzwonić, wybierzcie numer alarmowy 112. Tam, po wysłuchaniu Was, sprawa zostanie skierowana do właściwych służb.
